In haar regeerakkoord zette de nieuwe Vlaamse regering de krijtlijnen voor de volgende legislatuur. Het onderwijsbeleid focust op kwaliteitsvol onderwijs en zal vijf grote uitdagingen aanpakken: de onderwijskwaliteit, het lerarentekort en de status van het lerarenberoep, de begeleiding van leerlingen, het capaciteitstekort en de studieduur in het hoger onderwijs. Zesentwintig bladzijden had de nieuwe Vlaamse regering nodig om haar onderwijsbeleid uit te tekenen. Maar wat staat er nu juist in? We lichten er vier opvallende zaken voor u uit.

VIER UITDAGINGEN

Kwaliteitsvol onderwijs: over leerwinst en de Vlaamse canon

Vlaanderen is een kennismaatschappij en heeft er alle baat bij dat kinderen en jongeren degelijk onderwijs krijgen. Excelleren in onderwijs, elk kind leerwinst laten boeken en voldoende aandacht besteden aan het beheersen van de Nederlandse taal. Het is geen verrassing dat die aandachtspunten al in de eerste paragraaf naar voren komen. De Vlaamse Canon – een door wetenschappers opgestelde lijst – zal duidelijk maken wat Vlaanderen is en waar we naartoe willen.

Met gevalideerde, gestandaardiseerde en genormeerde proeven volgt de school (en de overheid) de leerwinst van leerlingen op. Zo monitort het beleid de kwaliteit van het onderwijs en kan ze die vergelijken met internationale resultaten. De proeven zullen vooral toetsen in welke mate de leerling het Nederlands beheerst en hoe goed hij wiskundig denkt.

Kennis van het Nederlands is een absolute topprioriteit voor iedereen. Taalscreening op jonge leeftijd moet ervoor zorgen dat kinderen geen taalachterstand oplopen. Wie toch een achterstand heeft, zal taalbadklassen moeten volgen. Een uniforme en netoverschrijdende gestandaardiseerde taalscreening zal ervoor zorgen dat leerkrachten leerlingen met een taalachterstand snel kunnen remediëren.

Er komt een uniforme vakkentabel voor alle secundaire scholen in Vlaanderen. De brede eerste graad – waarin leerlingen konden kennismaken met verschillende interessegebieden, zonder al een studiekeuze te moeten maken – verdwijnt daarmee. In de plaats daarvan komt er een getrapte studiekeuze.

Weg met het M-decreet

Een begeleidingsdecreet vervangt het bestaande M-decreet. In het regeerakkoord staat te lezen: ‘Inclusief onderwijs indien mogelijk, buitengewoon onderwijs indien nodig.’ Concreet wil dat zeggen dat kinderen met een beperking in het gewoon onderwijs les kunnen volgen – met ondersteuning. Lukt dat niet, bijvoorbeeld omdat een kind te veel zorgen nodig heeft, zal de school in overleg met de ouders een aangepast traject uitstippelen. De definitieve beslissing ligt bij de school en leerkrachten en wordt genomen op basis van objectieve diagnostiek.

Het buitengewoon onderwijs is voor veel leerlingen met een beperking de beste omgeving en de nieuwe Vlaamse regering wil de kwaliteit ervan versterken.

Leerlingen met specifieke noden zullen ondersteuning krijgen om hen via remediëring te laten aansluiten bij de algemene leerdoelen. Om daar een goed beeld van te krijgen en de vinger aan de pols te houden, zullen leerkrachten leerlingen permanent moeten screenen. De draagkracht van de schoolteams moet daarbij goed in het oog gehouden worden. Ook moet de leerling duidelijke leerwinst boeken.

Heeft een leerling met een handicap specifieke begeleiding nodig in de klas, dan moet die begeleiding zicht- en voelbaar zijn voor de leerling en voor de leraar. De zorg van de leerling staat voorop, maar ook de draagkracht van de school is een belangrijk criterium.

De leerkracht: opwaardering van het beroep, vermindering van de planlast

De nieuwe Vlaamse regering wil de planlast voor leerkrachten verminderen. Daarvoor stelt ze onder andere voor om leerlingendossiers en begeleidingsplannen zo veel mogelijk te digitaliseren. Er komt een apart meldpunt voor planlast en irriterende werkdruk.

Door de planlast te verkleinen, komt de nadruk op de essentie van het leerkrachtenberoep: lesgeven. Een goede (aanvangs)begeleiding, aantrekkelijk loopbaanverloop en maatregelen om de uitstroom te beperken, moeten het voor startende leerkrachten interessanter maken.

Duaal lesgeven, uitwisselingsprojecten en uitgebreide professionalisering zorgen voor extra ervaring in de klas. Zij-instromers zullen tegen betere voorwaarden kunnen starten in het onderwijs en hun anciënniteit meenemen.

Een hervorming van de pedagogische begeleidingsdiensten moet ervoor zorgen dat zij leerkrachten en scholen beter kunnen ondersteunen in de praktijk.

Capaciteitsproblemen aanpakken met nieuwe scholen en de dubbele contingentering verdwijnt

Elk kind verdient een kwaliteitsvolle plaats in het Vlaamse onderwijs, vindt de nieuwe regering. Daarom zal ze zich inspannen om nieuwe secundaire scholen te bouwen of te renoveren en lopende dossiers sneller af te handelen.

Ouders krijgen de maximale vrijheid om een school te kiezen. Daarom verdwijnt de dubbele contingentering. Daarmee kregen leerlingen met een lagere sociaal-economische achtergrond voorrang bij de inschrijvingen. Omdat, zo was de redenering, de school een afspiegeling moest zijn van de samenleving, met verschillende sociale klassen. Maar die maatregel verdwijnt nu. Scholen kunnen nog wel afspraken maken met de buurt of eigen regels invoeren bij de inschrijving van nieuwe leerlingen.

Belangrijk: Ook lokale verenigingen en organisaties zullen schoolgebouwen kunnen gebruiken voor hun activiteiten.