4 juli 2022
Op onderzoek: de breedbeeld-tools van Sleutel 6
Hoe breng je de begrijpend-leesontwikkeling van leerlingen in het lager onderwijs breed in beeld? Tot nu toe bleek dat niet eenvoudig, maar met Sleutel 6 (nu: LeesRadar) komt daar binnenkort verandering in.
Met deze wetenschappelijk onderbouwde tool, ontwikkeld door KU Leuven en Plantyn, zullen leerkrachten het leesgedrag, het tekstbegrip, de leesmotivatie en de leesstrategieën van leerlingen in het lager onderwijs makkelijk en efficiënt in beeld kunnen brengen. Daarvoor zetten we niet alleen toetsen (screening-tools) in, maar ook andere instrumenten (breedbeeld-tools).
De breedbeeld-tools zijn een eerste keer op papier getest in 13 verschillende scholen. Zo hebben leerkrachten bijvoorbeeld een observatiewijzer over leesstrategieën of een vragenlijst over leesmotivatie kunnen gebruiken. In een volgende fase worden de breedbeeld-tools, net zoals de screening-tools, digitaal uitgetest.
In onderstaand artikel ontdek je meer over de eerste resultaten van dit lopend onderzoek.
Hoe zien die er dan uit, die breedbeeld-tools?
De screening-tools geven een globaal beeld van de begrijpend-leesontwikkeling van een leerling. Voor sommige leerlingen is het echter ook zinvol om breder te kijken naar zowel tekstbegrip, leesmotivatie, leesgedrag en het inzetten van leesstrategieën. Bij andere leerlingen hebben onderliggende factoren een invloed op het begrijpend lezen (bv. kennis van de wereld, algemene taalvaardigheid en technisch lezen). Bij die leerlingen is het interessant om je als leraar te verdiepen in die specifieke factoren.
“De leerlingen die ik koos zijn de zwakke lezers van de klas. Ik wist dat hun leesmotivatie verschilde van elkaar.”
Verbreden en verdiepen kan met breedbeeld-tools:
-
observatiewijzers;
-
scripts voor gesprekjes;
-
(inter)actieve werkvormen.
Hieronder vind je enkele voorbeelden.
Wat vinden de leraren?
Tijdens het vooronderzoek in mei gingen 13 scholen aan de slag met de breedbeeld-tools. Hoe zetten leraren de tools in? Zijn alle instructies helder? Is de info die leraren verkrijgen door de tools in te zetten een meerwaarde? De leraren beantwoorden deze vragen vrij positief.
“Het is zeker een fijn instrument om een paar keer te gebruiken, vooral in het begin van het jaar om zicht te krijgen op je klas en het aanbod aan boeken daar ook wat op te kunnen afstemmen.”
De inhouden van de breedbeeld-tools zijn nuttig. De informatie over het gebruik ervan is duidelijk. Veel leraren geven aan iets bij te leren over de begrijpend-leesontwikkeling van de leerlingen, voor anderen bevestigde de verkregen info wat ze al dachten over de leerlingen. Dit is sterk afhankelijk van de instrumenten die een school al inzet.
Leraren gaven ons ook interessante tips mee om de tools nog beter te maken, zoals het nog beter aangeven wanneer en waarom de tool in te zetten, beknoptere versies maken en een directe link naar de vijf sleutels voor een effectieve begrijpend-leesdidactiek voorzien.
“Misschien kunnen jullie de verschillende onderdelen splitsen over twee leerjaren?”
De onderzoekers en ontwikkelaars nemen alle feedback mee om de breedbeeld-tools inhoudelijk helemaal op punt te krijgen. Ze testen dit volgend schooljaar opnieuw uit.
Sleutel 6/LeesRadar bevat drie belangrijke onderdelen: de screening-tools, de breedbeeld-tools en feedback voor leerkrachten.
-
Screening-tools zijn gestandaardiseerde toetsen die alle leerlingen zullen maken.
-
Breedbeeld-tools kunnen ingezet worden wanneer je een breder en dieper beeld van de begrijpend leesontwikkeling van één of meerdere leerlingen wil krijgen.
-
Feedback bestaat enerzijds uit de rapportering van de resultaten en anderzijds uit concrete tips om leerlingen gerichter te ondersteunen
In dit artikel kan je meer info terugvinden over het onderzoek met betrekking tot de eerste onderzoeksresultaten van de screening-tools.
Maak kennis met LeesRadar
Dit blogartikel werd geschreven toen LeesRadar, voorheen bekend als Sleutel 6, nog in de ontwikkelingsfase was. Wat begon als een onderzoeksproject met een werktitel, is nu een krachtige tool geworden om begrijpend lezen naar nieuwe hoogten te tillen.
En het goede nieuws? LeesRadar is nu volledig klaar en scholen kunnen ermee aan de slag!