Een gesprek met Dirk De Wachter over mentaal welzijn

Psychiater Dirk De Wachter kwam op de Online Plantyn Beleefsessies praten over het mentaal welzijn van leerkrachten en leerlingen in het secundair onderwijs. Hij gaf onder andere nuttige tips over omgaan met de werkdruk die de onderwijshervorming met zich meebrengt en de impact van corona. Wij zetten alvast een aantal van zijn adviezen op een rijtje. 

Hoe kan je omgaan met de extra werkdruk die de onderwijshervorming met zich meebrengt?
Dirk De Wachter: “Ten eerste is verbinding enorm belangrijk. Regelmatig praten over de druk met collega’s werkt veel beter dan die helemaal alleen te dragen. Ten tweede is het cruciaal om  leerkrachten en leerlingen inspraak te geven in de hervormingen. Als alles boven je hoofd gebeurt en jij niets kan bijdragen, geeft dat een slecht gevoel. Als je daarentegen het gevoel hebt een rol te spelen en gehoord te worden, geeft dat net betekenis. Tot slot doen ook humor, relativering en luchtigheid wonderen om de werkdruk beter aan te kunnen.”

Hoe kunnen leerkrachten met elkaar in verbinding blijven ten tijde van corona en afstandsonderwijs?
“Benoemen en erkennen dat het een moeilijke periode is en dat de afstand lastig is, zorgt al meteen voor verbinding. Het toont aan dat jullie het liever anders zouden zien, dat jullie het jammer vinden dat er geen schouderklopje of omhelzing kan gegeven worden. Jonge mensen kunnen gelukkig ook creatief omgaan met sociale media en het scherm om in contact te blijven. Zodra het terug mag, moedig ik echter wel aan om elkaar terug echt vast te pakken en de schermen te laten voor wat ze zijn.”

Het voelt soms egoïstisch aan om onze grenzen aan te geven. Hoe kan je daarmee omgaan?
“Het is een gezonde reflex om jezelf af te vragen of de balans tussen aan jezelf denken en rekening houden met je collega’s wel goed zit. Het is daarbij wel belangrijk dat je die bedenking bespreekt met collega’s. Vraag aan andere leerkrachten die je vertrouwt of zij vinden dat je je voldoende engageert of te veel doet. Ga er een vertrouwelijk gesprek over aan, maar gooi je bedenkingen niet op Facebook. Zorg ook hier weer voor verbinding om samen tot een antwoord te komen.”

Hoe verantwoordelijk is een leerkracht voor het slagen van zijn/haar leerlingen?
“Het is goed dat leerkrachten zich verantwoordelijk voelen voor het slagen van hun leerlingen en zich engageren, maar de primaire verantwoordelijkheid voor de opvoeding van het kind ligt wel nog steeds bij de ouders. Bovendien zijn niet alle leerlingen goed in alle vakken en moeten ze leren omgaan met mislukking. Meer dan hun best kunnen de leerlingen niet doen. Dat moet voldoende benadrukt worden. Een belangrijke opdracht van de school is volgens mij ook leerlingen laten omgaan met wat ze minder goed kunnen.”